Toon Stegmann blikt terug op twaalf jaar gemeentepolitiek

‘Ik ben nu 62 en heb sterk het gevoel dat het tijd wordt de raad aan een nieuwe generatie over te laten. Twee à drie termijnen vind ik voor iedereen het maximum.’ Dit zegt Toon Stegmann, fractievoorzitter van VVD Katwijk. Na twaalf jaar gemeentepolitiek keert Stegmann na de gemeenteraadsverkiezingen niet meer terug. 

Door Carin van der Spijk-Kralt

Een bewuste keuze van de liberaal. Toon Stegmann, ex-hoogleraar Biochemie en Moleculaire Biologie, is in het dagelijks leven werkzaam als viroloog op het Bio Science Park in Leiden als vaccinmaker voor Mymetics. Sinds 2001 woont hij in de gemeente Katwijk. 

Hij vertelt hoe hij in Katwijk terecht is gekomen: ‘We zijn in 2001 vanuit een leuk Frans dorpje, Ramonville aan de rand van Toulouse, naar Katwijk gekomen. In het begin voelde het alsof ik met een parachute geland was in Katwijk. In Toulouse was ik hoogleraar aan de Université Paul Sabatier; ik kwam hierheen om in Leiden te gaan werken. Het was, net als nu, erg moeilijk om aan een huis te komen. Een oom en tante van mij die in Katwijk wonen, vonden er een voor ons aan de Prins Frederikdreef. Verder kenden we Katwijk alleen van de zomervakanties: dan zaten we op camping Zuidduinen en konden we familie ontvangen, terwijl de kinderen speelden op het strand.’

Cultuurschok
Na veertien jaar in het buitenland gewoond te hebben ((VS, Zwitserland en Frankrijk) was het voor het gezin Stegmann best wennen in Katwijk. Stegmann vertelt over deze begin periode: ‘De cultuurschok was groot. Voor ons nieuwe huis was het elke zaterdagavond ellende met hangjeugd, herrie en drugs. Er werd gedeald en niet zo’n beetje ook. De politie had andere prioriteiten. Het voorzieningenniveau was laag; Ramonville met zijn 11.000 inwoners had bijvoorbeeld een bioscoop en een concertzaal en was bezig een metrostation te bouwen. Hier was het zwembad dicht op zondag, en over de geldautomaat van de Rabobank zat op die dag een stalen klep: je kon dan niet pinnen. Doordeweeks fietste ik ’s morgens altijd langs de file op de Tjalmaweg, waar ook de bus naar Leiden klem stond. En toch is Katwijk een mooie rustige gemeente, strategisch gelegen midden in de Randstad. Het kon alleen beter en mijn vingers jeukten om wat te doen in de plaatselijke politiek. De kinderen waren echter te klein en na een tijd begon ik een (vaccin)bedrijf in Groningen én werkte ik tegelijkertijd in Gent: Katwijk lag er precies tussen, en ik was er alleen op dinsdagavond.’

Politiek actief
Politiek heeft Stegmann altijd geïnteresseerd. In 1977 werd hij voor het eerst lid van de VVD. ‘Ik was toen 18. De directe trigger was destijds een afkeer van Den Uyl en een bewondering voor Wiegel. Ik was daarna actief in de afdelingen Schiedam, Utrecht en Groningen. Na de verkiezing van Mark Rutte tot partijleider besloot ik dat de VVD echt wel wat hulp kon gebruiken en meldde ik me bij de VVD Katwijk, waar ik begon als penningmeester. Later woonde ik de fractievergaderingen bij en las alle stukken mee. Het viel me op dat alles in Katwijk ontzettend langzaam ging en de meeste partijen eigenlijk zo weinig mogelijk wilden veranderen’, herinnert Toon zich.

Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 stond Toon Stegmann voor het eerst op de kandidatenlijst voor de VVD Katwijk. Hij vertelt: ‘De partij behaalde vijf zetels en zo kwam ik voor het eerst in de gemeenteraad. Mijn portefeuille was financiën. Die commissie vergaderde niet zo vaak, zodat ik het kon combineren met mijn werk, en met mijn voorzitterschap van de ondernemersvereniging van het BioScience Park, waar ik werk. Bovendien heeft financiën eigenlijk zeggenschap over alles. De woningmarkt was inmiddels helemaal ingestort en de gemeente begon op grote schaal geld te verliezen bij de grondexploitatie. Er zaten toen zes partijen in de raad; de VVD maakte deel uit van de coalitie met CDA en CU. Na intern gedoe bij de VVD werd ik in 2013 fractievoorzitter. Maar inmiddels was mijn bedrijf, dat ik naar Leiden had gehaald, verkocht aan een Australische en later een Zwitserse onderneming en moest ik veel vliegen. Het was haast niet te doen. In 2014 werd Nico van Hoogdalem dan ook lijsttrekker en fractievoorzitter. Wij verhuisden naar Rijnsburg, waar we ons beter thuis voelen.’ 

In de oppositie
Na de verkiezingen van 2018 kwam Stegmann weer in de raad en werd hij fractievoorzitter. ‘Maar nu was het politieke landschap volledig veranderd. In de raad zitten liefst elf partijen. Die moeten allemaal over elk onderwerp het woord voeren, wat lange avonden tot gevolg heeft. En om zichtbaar te blijven maken lokale partijen vaak veel stennis. Bovendien werden we bij de coalitiebesprekingen geconfronteerd met een kant-en-klaar tienpunten-programma, waarbij we ons niet thuis voelden. Dus werd het oppositie voeren. Dat zou niet van nature mijn voorkeur hebben: de VVD is toch eerder een bestuurderspartij. Geconfronteerd met een gesloten blok aan christelijke partijen, met ook nog GemeenteBelangen als bijwagen, is het voor de oppositie erg moeilijk wat voor elkaar te krijgen’, aldus Stegmann.

Ondernemen
De afgelopen periode heeft Toon Stegmann zich bezig gehouden met de portefeuilles wonen, duurzaamheid en economie. Hij herinnert zich nog goed de kwestie van een dame die een tweedehands kledingwinkeltje runde: ‘Zij wilde uitbreiden door een naastgelegen winkel te huren. Mocht niet van de gemeente. Ze heeft de pech dat ze aan de Prins Hendrikkade zit. Daar zijn alleen winkels toegestaan in watersportartikelen, reisbureaus en nog een paar aanverwante zaken, maar geen kleding. Waarom? Waarom maken we zulke regels? Laat ondernemers gewoon lekker ondernemen. Het eindigde ermee dat de raad voor haar een uitzondering maakte. Goed voor haar, maar liever had ik gezien dat we de belemmeringen helemaal geschrapt hadden.’

De meeste tijd kostte het dossier Valkenburg - de nieuwe woonwijk Valkenhorst. ‘Daar zijn we al meer dan vijftien jaar mee bezig, en er staat nog steeds geen huis. Ik heb geduwd en getrokken aan dit dossier wat ik kon, ook via de landelijke VVD en de provincie. Als VVD hebben we veel druk gezet op wethouder Mostert. Dat heeft me niet bij alle partijen even geliefd gemaakt, maar ik geloof wel dat het effect gehad heeft. Wij zullen er ons voor blijven inzetten, omdat de behoefte aan woningen in onze gemeente enorm is’, aldus de voorman van de VVD.

Trots
Terugkijkend op 12 jaar gemeentepolitiek komt bij Toon Stegmann de ontvangst van de Canadese veteranen ter herdenking van de bevrijding in zijn vorige raadsperiode naar boven. ‘Dat was zo leuk. Ik was sterk doordrongen van het gevoel dat dit echt absoluut de laatste kans zou zijn om nog iets te doen voor deze mensen, die hun leven gewaagd hadden voor onze vrijheid. Volgens mij hebben we ze heel goed ontvangen en ik vond hun verhalen zeer indrukwekkend.’

Maar er zijn meer zaken waar Toon Stegmann trots op terugkijkt. ‘Zoals de bouw van het mooie nieuwe zwembad, de verbreding van de Tjalmaweg, nieuwe wijken zoals ’t Duyfrak en de Horn. Maar ook de vele sportclubs en verenigingen, en het feit dat we uiteindelijk de economische crisis te boven zijn gekomen zonder al te veel schade.’

Toch is het voor hem tijd om te stoppen met de gemeentepolitiek. ‘Ik ben nu 62 jaar en heb sterk het gevoel dat het tijd wordt de raad aan een nieuwe generatie over te laten; er zitten ook als ik weg ben nog ruim voldoende oude witte mannen in de raad. Hiermee bedoel ik het grote gebrek aan diversiteit in de raad. Twee à drie termijnen vind ik voor iedereen het maximum. Daarbij komt dat het de afgelopen anderhalf jaar qua werk ook best pittig was. Ik werk nog steeds als viroloog bij het vaccinbedrijf Mymetics. Natuurlijk moesten wij ook een coronavaccin ontwikkelen. Op zich een leuke uitdaging, maar wel een hoge werkdruk zonder vrije dagen of vakanties. Maar ik geniet ervan om gewoon elke dag naar mijn werk te kunnen fietsen, want door de pandemie begint eindelijk het besef door te dringen dat je ook gewoon via je laptop kunt vergaderen. Ik vind het leuk om te koken en te fietsen, misschien krijg ik daar straks meer tijd voor. En uit Rijnsburg gaan we nooit meer weg.’

Collega VVD-raadslid Annette Brul-Van Egmond heeft lang met Toon samengewerkt. 
‘Ik kijk terug op een goede samenwerking met Toon. Hij is een kleurrijk persoon, zeer sociaal en betrokken. Hij is zeer intelligent, leest echt alles, ook al is het niet zijn dossier. Hij verontschuldigt zich als hij iets niet heeft kunnen lezen. Ik heb me er altijd over verbaasd hoe snel hij de stof tot zich kan nemen.’

‘Toon heeft een uitgesproken mening. Hij stelt kritische vragen, waar je echt met goede redenen moet komen als je denkt dat het anders is. Hij laat je nadenken maar staat open voor andere standpunten. In het begin van onze samenwerking moest ik hier echt aan wennen. Ik ga Toon missen in z’n kennis, humor, tikje ongeduldigheid en als sparringpartner.’