VIDEO - Afvalinzameling op de schop; antwoord op al je vragen

De gemeente zorgde vorige week met een brief voor een hoop onrust over de nieuwe manier van afvalinzameling die ingevoerd gaat worden vanaf 2023. Verantwoordelijk wethouder Corien van Starkenburg legt bij RTV Katwijk uit wat er gaat veranderen.

Heb je na het lezen van dit artikel of het zien van het filmpje nog vragen. Stuur ze op naar redactie@allesoverkatwijk.nl; dan stellen we je vraag aan de wethouder voor een vervolgartikel.

Wat gaat er veranderen?
De grootste verandering is dat vanaf januari 2023 gaan werken met een financieel beloningssysteem. Als je minder restafval aanbied, hoef je minder te betalen.

Mensen lezen, ik moet meer betalen voor restafval.
Dat is een misverstand. Het is nu zo dat de afvalstoffenheffing 1 bedrag is. Daar zit natuurlijk ook de verwerking, vervoer en verbranden van het restafval in. Dat betalen we nu ook met elkaar. Het verschil wordt dat er een vast bedrag komt - met een verschil voor een- of meerpersoonshuishoudens -, en een variabel gedeelte. Je betaalt per keer dat je restafval aanbied. De gedachte daarachter is natuurlijk, als jij goed je restafval sorteert is het niet eerlijk als je hetzelfde moet betalen als een inwoner die alles bij het restafval gooit.

Waarom is dit nodig?
We zien twee redenen. Ten eerste zitten in ons restafval nog grondstoffen, grondstoffen die we opnieuw kunnen gebruiken. Zo zit er in restafval nog 39% Groente, Fruit en Tuinafval. Dat is het grootste probleem. Je kunt daar compost van maken, water, warmte, biogas. Dat verdwijnt nu allemaal. Ook zit er een hele hoop PMD (Plastic, Metaal en Drinkpakken) in ons afval. Om de aarde goed achter te laten aan de volgende generatie is het belangrijk dat we die dingen uit ons afval gaan halen.

Er zijn vast inwoners die zeggen, ‘’ik wil gewoon goedkoop mijn afval kwijt.’’
Dan heb ik nog een tweede aanleiding. Dat zijn de financiën. Het verbranden van restafval is een stuk duurder geworden. In 2019 heeft de Rijksoverheid gezegd, ‘’we gaan de belasting op verbranden van restafval verdrievoudigen’’. Dat betekent dat we 400.000 euro meer zijn gaan betalen voor het verbranden van ons restafval. De contracten voor het laten ophalen en het vervoer van restafval gaan ook omhoog. Dan krijg je een flinke toename van de afvalstoffenheffing. De afvalstoffenheffing is een gesloten systeem binnen de begroting. Dat betekent dat elke euro die er in moet, er ook in moet komen via de afvalstoffenheffing. De gemeente kan niet ergens anders geld vandaan halen.

We voelen ons verantwoordelijk voor de portemonnee van de inwoners. Als we niets doen gaat de afvalstoffenheffing echt flink omhoog.

Apart betalen voor restafval. Sommige inwoners zijn bang dat ze meer gaan betalen. Kunt u dat uitleggen?
We hebben bij andere gemeenten gekeken wat er werkt. Een financiële prikkel - minder restafval produceren is minder betalen - en daarnaast het ophalen van grondstoffen aan huis. Dan krijgen we schonere afvalstromen en je krijg meer stromen die je wil. We hebben besloten dat systeem in te zetten, maar dan moet je wel de mensen helpen hun grondstoffen te sorteren. Wat is nog wel wil zeggen, is dat vanaf 2023 ik niet kan garanderen dat het bedrag dat je nu betaalt naar beneden gaat. Ik kan wel verzekeren, als we niks doen gaat het enorm omhoog. Het gaat minder omhoog, als je minder restafval aanbied.

Inwoners in laagbouw krijgen een extra bak. Gaat dat passen?
Ik lees op social media dat mensen daar niet blij mee zijn. Ik had graag de wijken ingegaan met de bakken om te laten zien wat er gaat veranderen. Door corona kan dat helaas niet. We hebben Facebooksessies gehouden - met plaatjes - waarin we hebben laten zien hoe het nu is en hoe het wordt. Kies je voor een kleinere restafvalbak - en als je een kleinere tuin hebt ook voor een kleinere GFT-bak - dan valt het wel mee. Als je drie kleine bakken kiest komt er 30 centimeter bij. Als je twee kleine en een grote kiest komt er iets van 40 á 50 centimeter bij. Dat is om het in perspectief te plaatsen. Dat het ruimte inneemt zal ik niet ontkennen.

En ondergrondse containers voor restafval, zoals nu in Rijnsburg. Is dat geen oplossing?
We zien dat bij ondergrondse systemen dat er niet beter gesorteerd wordt. Dus dan ga je investeren in iets wat niet het gedrag van inwoners beïnvloed. Daarnaast zou dat ook een enorme investering zijn. Dat merken mensen in hun portemonnee. Inwoners hebben ook aangegeven dat ze blij zijn met het systeem zoals ze het nu hebben. Ik ben met die opdracht op pad gegaan. In dit geval hebben we dus gezegd, we gaan afval aan huis ophalen.

En het helemaal omdraaien. Inwoners beter vertellen hoe ze beter moeten scheiden. Dan hoeft dat hele systeem niet.
We hebben nu al systemen waarin we inwoners de gelegenheid geven om afval gescheiden aan te bieden. Dat gebeurt niet genoeg, dus moeten we een interventie doen. Dan is er natuurlijk een spanning tussen service en kosten. Daar hebben we een afweging in gemaakt.

Een een intensieve communicatiecampagne over afvalscheiding
Ik zou bijna zeggen, dat doen we al sinds 2018. We zijn de wijken ingegaan, met kraampjes, inwoners gesproken. Maar we moeten 27.000 huishoudens bereiken. We hebben in de zomer pilots gehouden in de wijken, we zijn blij met de media-aandacht. Uiteindelijk hebben we aan de gemeenteraad gevraagd, ‘’is dit de goede richting’’. De voltallige raad zei, ‘’ja, doen’’. Daarna ben ik naar de wijkraden gegaan en heb daar input opgehaald. Uiteindelijk is een plan de gemeenteraad ingegaan. Daarna heb ik vijf Facebookavonden gehouden. Nu de brief op de mat ligt, hebben mensen toch het idee ‘’hé, wat gaat er nu gebeuren?’’. Ik heb heel erg de behoefte om het verhaal opnieuw te vertellen en uit te leggen waarom we dit doen.

Over de communicatie. Hoe kan het dat inwoners toch schikken van zo’n brief?
Die 27.000 huishoudens bereiken is heel erg lastig. De enige manier is via diverse kanalen. Media, brieven, social media etc. Toch merk je dat je niet iedereen bereikt. Nu het er echt aankomt merk ik dat de aandacht er wel is. Dit moment wil ik dan ook gebruiken om in gesprek te gaan met inwoners en het verhaal uit te leggen. Ik denk dat we een sterk verhaal hebben.

Als inwoners zeggen, we willen het niet. Wat dan?
Het feit is dat het al door de gemeenteraad is goedgekeurd. Wel blijven we communiceren met inwoners om uit te leggen waarom dit nodig is.

Had u niet voordat het door de gemeenteraad heen ging bij iedereen een brief kunnen sturen?
Dat is niet de manier hoe we werken binnen de gemeente. We hebben natuurlijk een hele hoop onderwerpen die we bespreken. We hebben daar een democratisch systeem voor. Bij de raadsvergadering kunnen inwoners altijd inspreken. Dat is ook gebeurd.

Hadden dat meer mensen moeten zijn?
Dan is de vraag, hoe kan je dat goed communiceren. We hebben daar heel veel aandacht aan besteed.

Toch is er een petitie gestart. Hoe reageert u daarop?
Ik zal uiteraard de petitie in ontvangst gaan nemen. En dan met de aanbieders in gesprek gaan. Ik lees in de petitie een aantal zaken waarvan ik vind dat we die beter moeten uitleggen. Op die manier ga ik met hen in gesprek.

Dan even over het Diftar (apart betalen voor restafval). In Lisse is dat in 2020 afgeschaft. Daar blijkt dat het scheidingspercentage hoog blijft. Blijkbaar zijn er andere manieren.
Mensen zijn daar pas beter gaan scheiden met het invoeren van Diftar. Dat was een enorm succes. Alleen is in Lisse iets fout gegaan met de financiële berekening. Uiteindelijk kwamen ze negen ton tekort omdat ze hadden gedacht dat inwoners meer restafval zouden inleveren. Wij gaan daar goed op letten. Dat moet ons niet overkomen.