Het Zeehostunneltje
Algemeen• BIJNA VERDWENEN
Net voorbij de Vuurbaak in zuidelijke richting staat langs de duinrand een uit steen opgemetseld stuk muur. Veel mensen lopen er gedachteloos aan voorbij. Niet wetend dat dit stukje muur onderdeel is van het bijna verdwenen Zeehostunneltje.
Door Leo Roosjen
Het Zeehostunneltje was deel van het in 1908 gestichte Rotterdams Zeehospitium. Een verpleeginstelling voor de Rotterdamse T.B.C. (= tuberculose)-patiënten uit armere wijken. Zij werden in Katwijk verpleegd voor de heel besmettelijke open TBC of dichte TBC. De patiënten lagen in de paviljoens. Via een soort spoorlijntje werden zij van hun paviljoens naar een klein vierkantgebouwtje naast de huidige Waaier, destijds Feijenoord geheten, gereden. Dit gebouwtje gaf vanaf 1933 toegang tot een tunneltje onder de pas aangelegde Boulevard door, dat leidde naar een, aan het Zeehospitium toegewezen, stukje strand. Door een stevige deur was aan de zeezijde de toegang tot het tunneltje afgesloten voor onbevoegden. In de Tweede Wereldoorlog werd dit tunneltje een aantal malen gebruikt door Engelandvaarders. Lange tijd wisten de Duitsers niet van het bestaan af. Zo konden aspirant- Engelandvaarders ongemerkt op het strand komen om aan hun gevaarvolle tocht te beginnen.
Engelandvaarder werd de erenaam voor alle mannen en vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940-1945), na de capitulatie van de Nederlandse strijdkrachten en vóór de geallieerde invasie in Normandië op 6 juni 1944 (D-Day), uit bezet gebied wisten te ontsnappen met de bedoeling zich in Engeland of ander geallieerd gebied bij de geallieerde te voegen. Uiteindelijk zijn er ongeveer 1.700 Engelandvaarders geweest, waarvan 50 vrouwen. De bekendste en meest tot onze verbeelding sprekende was Erik Hazelhoff Roelfzema. Beter bekend als 'De Soldaat van Oranje' uit de film, de musical en zijn eigen biografie. Erik heeft na zijn oversteek 17 maal, o.m. op het Katwijkse strand, agenten vanuit Engeland afgezet. Later werd dit inlichtingenwerk, in verband met het zgn. 'Engelandspiel', door koningin Wilhelmina persoonlijk gestopt.
Maar weer terug naar ons tunneltje. Het merendeel van de Engelandvaarders waagden hun tocht over land. Ongeveer 500 gingen over zee. Van deze Engelandvaarders werd door hen 31 maal een poging gedaan met een (zeil)kano. Slechts 4 van deze pogingen slaagden. Alle vanuit Katwijk, waarvan twee vanuit het Zeehostunneltje. Deze twee geslaagde pogingen vonden alle plaats in 1941 toen dit stuk van de Nederlandse kust nog geen sperrgebied was. Toen werd het tunneltje door de Duitsers afgesloten en dicht gemaakt. Na de oorlog werd het weer hersteld en in gebruik genomen door het Zeehos. Totaal zijn, volgens officiële tellingen, vanuit Katwijk elf pogingen ondernomen om in Engeland te komen. Eigenlijk zijn het er twaalf. Voor een poging vanuit Simonshaven (Voorne-Putten) waren de voorbereidingen en lag het beginpunt toch echt in Katwijk. Of de oranje tulpen ook uit Katwijk kwamen? Wel is waar, dat koningin Wilhelmina ze kreeg. Door nieuwe inzichten en ontwikkelingen in de gezondheidszorg was het tunneltje niet meer nodig. Ondanks zijn roemrucht verleden raakte het tunneltje in de vergetelheid en onder het zand. Halverwege werd het dichtgemetseld en de toegang aan de Zeehos zijde gesloopt. Aanvankelijk zouden in het kader van de kustversterking de laatste resten van het Zeehostunneltje verdwijnen. De Stichting Monument Zeehostunneltje Engelandvaarders Katwijk zette zich in voor behoud ervan en om meer aandacht te krijgen en voor de geschiedenis van het Zeehostunneltje. Het is een van die gedenkwaardige plekken uit de Tweede Wereldoorlog.
Een deel van het muurtje, ter hoogte van het voormalige tunneltje werd niet gesloopt. Binnenkort zal dit stuk muur geaccentueerd worden door een monument in de vorm van een tweetal kanoërs en een informatiebord. Op die manier kan dit stuk geschiedenis nooit meer uit ons geheugen verdwijnen.
