‘Een boeiende sector die onterecht veel tegenwind krijgt'
Sinds zijn jeugd is Gijsbert van der Bent (63) doordesemend met visserij en het visserijverleden. Nagenoeg zijn hele familie was werkzaam in de visserij of visverwerking. Ruim dertig jaar is Gijsbert inmiddels redacteur van het Visserijnieuws, het vakblad voor de visserij, visverwerkende industrie en aquacultuur. ‘Het verschil met toen is dat ik nu nog de enige in de familie ben met een relatie tot deze bedrijfstak.’
Door Aad van Duijn
Zelfs de naam van de band waar Gijsbert als muzikant ooit lokaal furore mee maakte, de Bokkumband, is een vingerwijzing naar het roemrijke verleden van Katwijk en evenzoveel kustplaatsen van waaruit visserij en visverwerking bedreven werd. ‘Een bedrijfstak die het moeilijk heeft en onder druk staat, terwijl je juist respect moet hebben voor hoe goed men de bedrijfsprocessen en het omgaan met de leefomgeving voor elkaar heeft. De visserij levert een gezond en verantwoord product. Daar hoeven we ons in Katwijk echt niet voor te schamen.’
‘Ik kon goed leren, zoals ze dat vroeger noemden, en deed na het Atheneum op het Pieter Groen de studie Nederlandse Taal en Letterkunde in Leiden. Na het afronden van deze studie oriënteerde ik me op de arbeidsmarkt. Het perspectief van docent trok me niet. Het zat met solliciteren niet mee, en ik richtte me onder meer op het schrijven van artikelen en verslagen voor de lokale weekbladen, waaronder De Katwijksche Post.
Zoekertjes
In datzelfde blad las ik in 1990 een tweeregelige mini-advertentie onder de ‘zoekertjes' dat het Visserijnieuws een redacteur zocht. Mede op advies van mijn vrouw (‘Leuk voor een jaartje, voor je cv…') reageerde ik en reisde af naar Urk voor het sollicitatiegesprek. Het feit dat ik uit Katwijk kwam en bekend was met de visserij hielp en ik werd aangenomen. Een job die ik nog steeds met veel plezier doe, vooral omdat het een mix aan activiteiten is.
Van een interview bij een tewaterlating, bezoek aan een bedrijf met nieuwe technologieën, soms ook in het buitenland, tot het redigeren van allerlei informatie die binnenkomt. Activiteiten die passen bij mijn nieuwsgierigheid, werken met taal en mijn interesse voor deze interessante bedrijfstak met zo'n lange historie. Iedere week maken we, mijn collega op Urk en ik, een magazine op tabloidformaat van minimaal 12 pagina's, met elke maand een aparte bijlage op A4-formaat over een specifiek thema. Ik durf wel te zeggen dat Visserijnieuws een begrip is in de brede bedrijfstak en bij veel (oud)vissers.’
Tegenwind
‘Als ik de dertig jaar overschouw zie ik vooral een bedrijfstak die vaak de wind tegen heeft. Het imago is veelal negatief - ook door campagnes van ngo’s die vaak met gebrek aan kennis werken aan verkeerd sentiment – waarbij het beroep geplaagd wordt door een veelheid aan regelgeving en onbegrijpelijke besluiten.
Denk aan het stikstofbeleid, waardoor na 2023 de garnalenvissers mogelijk hun traditionele visserij niet meer kunnen uitoefenen op veel van hun bekende bestekken.
Een recent voorbeeld is de komst van energieparken op zee, waar de visserij geweerd wordt. Een ander voorbeeld: al eeuwenlang vissen Nederlandse vissers op de Doggersbank. Nu met de Brexit dreigt Engeland de bodemvisserij daar te verbieden. Een beweging die je trouwens ook bij de Denen en Noren ziet voor hun wateren. Een drama voor onze kottervisserij.’
‘En wat te denken van het Europese verbod op de pulsvisserij. Een Nederlandse innovatie, die genekt is door (Frans) sentiment waarbij geen enkel serieus argument gold. Recent onafhankelijk onderzoek toont juist de positieve aspecten van deze door Nederlandse vissers ontwikkelde vangstvorm. Een vorm van visserij die veel minder energie kost. Juist de schaarste aan olie en de hoge olieprijzen zorgen ervoor dat momenteel een groot deel van de kottervloot in de haven ligt.’
‘Al deze ontwikkelingen beïnvloeden het beeld van de sector sterk. Dat leidt weer tot een gebrek aan (nieuwe) bemanningsleden. Het beroep van visser, met landelijk zo’n kleine 200 kotters en een flinke trawlervloot, sterft zo langzaam uit. De kosten en beperkingen in de bedrijfstak zijn hoog, dat vertaalt zich in lagere verdiensten. Bij een krappe arbeidsmarkt aan de wal en een grote vraag naar vakkrachten, maken zo sommigen de keuze een ander bestaan op te bouwen.’
Dip
‘Ook voor het Visserijnieuws merken we dat de oplage door al deze ontwikkelingen slinkt. Gelukkig is het blad een onderdeel van een groter bedrijf op Urk: Grafisch bedrijf Urkerland. Maar het symboliseert de dip waar de bedrijfstak in verkeert. Dat is jammer, vooral omdat we trots kunnen zijn op het niveau waar de bedrijven qua kennis en technologie staan. Overigens groeit de visconsumptie. Dat biedt kansen voor de visverwerking. Tekenend is bijvoorbeeld dat op Urk voorheen scholverwerking de grootste activiteit was. Nu is dat zalm. De verwerking blijft daardoor een grote sector, maar het betreft wel een vissoort die wij als Nederlanders zelf niet meer vangen.’
Behalve een levenslange verbondenheid met de visserij is Gijsbert lokaal bekend als musicus met de Bokkumband, Les Zazous en na 2000 met de coverband de Driftkickers. Dat geldt ook voor zijn fascinatie voor de natuur en het duingebied (Berkheide), en zijn betrokkenheid bij veel publicaties en een aantal prachtige boeken.
