Woestijn
Midden in de winter neem ik je graag even mee terug naar de zomer. Stel je zo’n warme stranddag voor. Het is nog zo’n achtentwintig graden als ik om zeven uur ’s avonds over de boulevard van mijn woonplaats Katwijk fiets. Het is nog druk op het strand. Zelf ben ik op weg naar de duinen. Zodra ik die binnen fiets verandert er iets. Weg van de bebouwing en het asfalt voelt het niet meer plakkerig warm, maar is het aangenaam koel. Wat een verschil op zo’n kleine afstand.
Woestijn
Het klimaat in de duinen is er één van extremen. Op zomerse dagen is het op sommige plekken in de duinen nog een stuk warmer dan op het strand. Met name op de zuidhellingen die naar de zon zijn gericht kan de temperatuur snel oplopen. Er zijn weinig planten die in dit extreme klimaat kunnen groeien. Deze hellingen bestaan vaak uit kaal zand.
Het grappige is dat dit soort plekken tegelijkertijd ook de koudste plekken van de duinen zijn. Sterke temperatuurschommelingen die je ook in de woestijn kunt vinden.
Momenteel wordt er langs de Nederlandse kust onderzoek gedaan naar de temperatuur in duinpannen. Dat onderzoek heeft al leuke resultaten opgeleverd. Koude lucht is zwaar en zakt naar de lager gelegen duinpannen. De temperatuur is hier steevast een paar graden lager dan in de omliggende dorpen. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat niet Twente of de Achterhoek, maar juist de duinen de koudste plekken van Nederland zijn. En dat bij de warme Noordzee!
Tijdens de koudegolf in februari 2021 werd het -16,2 graden in Hupsel (Achterhoek), terwijl het op hetzelfde moment in de duinen bij Egmond aan Zee -20,5 graden werd.
Toekomst
Mijn nieuwsgierigheid werd gewekt en ik ging op zoek naar nog meer weerfeitjes in de nieuwe Bosatlas van weer en klimaat, die overigens een aanrader is. Wij kustbewoners wisten het natuurlijk al lang, maar in de atlas werd het nog eens bevestigd: de kust is het meest zonnige gedeelte van ons land. Daar staat tegenover dat hier ook de meeste regen valt. Dat is fijn voor de vochtige duinvalleien.
Er wordt in de atlas ook een blik geworpen in de toekomst. Dan kun je natuurlijk niet om klimaatverandering heen. Het wordt warmer en grilliger. Perioden van droogte en overvloedige regenval nemen toe. Recente voorbeelden (droogte en overstromingen) in ons land spreken boekdelen. Om over natuurrampen elders in de wereld nog maar te zwijgen. Wat de gevolgen voor de duinen zijn is nog moeilijk in te schatten. Ondertussen is er in Den Haag een nieuw kabinet. Een kabinet met groene ambities. Hopelijk worden ambities waar gemaakt en het tij gekeerd.