Verloskundige Monica Bekker bij afscheid
‘Vrouwen zijn veel sterker dan ze denken’
‘Vraag alsjeblief niet hoeveel bevallingen ik heb gedaan’, begint ze, ‘Iedereen vraagt dat! Ik heb ze nooit geteld. Want tellen alleen de kindjes die ik ‘vang’? Wanneer ik de moeder de hele bevalling begeleid en de gynaecoloog moet ingrijpen en het wordt een keizersnee, mag ik die geboorte dan ook meetellen?‘ Het is duidelijk dat ik tegenover een sterke en empathische vrouw zit. En alle moeders zullen het beamen: een daadkrachtige verloskundige die met je meedenkt en voelt, is het halve baringswerk.
Door Caroline Spaans
Maar… na 30 jaar hangt Monica Bekker haar doptone aan de wilgen. ‘Ik ben nu 61, dus ik zou nog wel even door kunnen gaan, maar de gebroken nachten breken me op. En vergis je niet: het is een heel verantwoordelijk beroep. Je bent er voor de (toekomstige) ouders, voor het (ongeboren) kind, voor het gezin. Ik dacht altijd dat dat verantwoordelijkheidsgevoel naarmate ik ouder word, zou afnemen, maar dat is niet zo. Dat komt misschien omdat mijn jeugdige overmoed een beetje weg is. Vroeger draaide ik m’n hand niet om voor een thuisbevalling op vier hoog. Daar beginnen we nu niet meer aan. Dat je in al die jaren veel gezien hebt, telt misschien ook mee. Gelukkig gaat het overgrote deel van de bevallingen wél goed, maar het gaat ook wel eens niet goed. En ook al heb ik daar geen invloed op, verantwoordelijk voel ik me tóch…’
Oerkracht
Monica heeft duizenden vrouwen mogen begeleiden in de afgelopen jaren. ‘Een kindje ‘vangen’, zoals we dat noemen, dat kan iedereen wel, maar die begeleiding naar dat moment toe en de oerkracht die er in elke vrouw verborgen zit, naar boven halen; dát maakt ons beroep zo waanzinnig mooi.’
Als meisje van 12 wist ze al dat ze verloskundige wilde worden. ‘Geen idee waarom. Het leek me gewoon mooi. Ik begon op de Mavo en heb later mijn VWO gehaald en ben gaan studeren. Mijn eerste baan was apothekersassistente en ik probeerde op de opleiding te komen voor verloskundige, maar werd iedere keer uitgeloot. Ik parkeerde mijn ambities totdat ik op mijn 28e zelf moeder werd van onze oudste dochter en hier in Katwijk in contact kwam met verloskundige Janneke Paulesma. Dit is gewoon écht wat ik ook wilde zijn! Ik probeerde het opnieuw op de opleiding en zowaar…. ik werd toegelaten.’
Verantwoordelijkheid
Haar dochter was inmiddels een jaar toen Monica begon in Amsterdam. Een pittige, fulltime opleiding waarbij ze een gedeelte intern moest studeren. Soms was ze een week van huis. Maar Monica omschrijft het als ‘een van de leukste periodes in haar leven’. ‘Ik zat in een geweldige klas. Allemaal vrouwen en we zien elkaar nog altijd. Het was een zware tijd, maar ik had het voor geen goud willen missen.’
Na haar opleiding ging ze als waarnemer aan de slag bij een verloskundige praktijk in Hillegom. ‘Ik weet nog dat ik hier mijn allereerste dienst draaide. Je had toen nog een semafoon, een pieper. Als die afging wist ik: nu moet het alleen doen. Ik heb als een plank in bed gelegen en geen oog dicht gedaan. Ik herinner me de volgende ochtend dat ik de postbode in het zonnetje zag lopen en dacht: ‘Hij hoeft alleen die brieven maar in de bus te doen’… ik had toen wel zoiets van: oef, die last, die verantwoordelijkheid. Waar bén ik aan begonnen?’
Roots in Katwijk
Na Hillegom, ging ze naar Rijnsburg, waar ze zo’n vijf jaar werkte in de praktijk van mevrouw Kneppers. ‘Daarna, heb ik met Carola Kamphues, een van de verloskundigen waarmee ik nog steeds werk, een praktijk in de Varkevisserstraat gehad.’ Op haar 34e, in 1993, beviel Monica van haar tweede dochter. Toen in 2000 haar huwelijk strandde besloot ze haar master te halen. Daarna werkte ze tien jaar in het LUMC als verloskundige waar ze enorm veel leerde, maar wel ‘vanuit een ander gezichtspunt’. ‘In mijn hart ben ik altijd, zoals dat heet, een eerstelijner gebleven.’
In 2011 nam Carola contact op met Monica met de vraag of ze niet weer terug in de huispraktijk wilde komen. ‘Dat wilde ik wel. Dus ik heb hier nu tien jaar gewerkt bij de Verloskundige Praktijk Katwijk, samen met vier andere verloskundigen, twee waarneemster en drie assistentes. En ik heb nog nooit zo fijn gewerkt als nu; het is een geweldige maatschap!’ Monica woont alweer een poosje in Almere, maar in Katwijk liggen haar roots. ‘Dat maakt het makkelijker, want ik ken de mensen, de cultuur, het ‘ons-kent-ons’. En dat voelt goed. Het is een fijne populatie.’
Verlicht moment
‘Ik heb zoveel meegemaakt. De leukste bevallingen zijn natuurlijk wanneer alles goed gaat, in een intieme sfeer, waar iedereen vertrouwen heeft in je. Maar vrouwen in hun kracht zetten vind ik het mooist. Vrouwen weten vaak niet hoe krachtig ze zijn. Soms is een bevalling de weg naar je kracht.'
'Ik herinner me van mijn eigen bevallingen de pijn, de kracht en dan dat onmeetbare geluk daarna. Toen ik na mijn eerste, mijn moeder zag en me realiseerde dat zij dat zeven keer gedaan had! Ik vond dat gewéldig. Ik had een soort verlicht moment, zo van: wat zijn vrouwen sterk dat ze dít kunnen. Dat je je kunt overgeven aan een kracht die eigenlijk buiten je staat.'
'Sommige vrouwen willen alles in de hand houden, maar dat kan juist niet. Geef het over en wees trots op je zelf. Natuurlijk heb je anno 2021 pijnstilling voorhanden, maar om bij voorbaat te zeggen dat je het niet kan, vind ik zo jammer. Maar uiteraard ben ik natuurlijk niet degene die dat aangeeft. De bevallende vrouw is dat. Ik ben niet de baas.’
‘Ik vind het zwaar voor de vrouwen van nu. Ze krijgen zo enorm veel keuzes voorgelegd. Vroeger was je gewoon zwanger. Punt. Wist ik veel hoe die bevalling ging. Mijn zussen waren ook gewoon bevallen en het zal best pijn doen, maar dat zal wel goed komen.
Monica op jonge leeftijd als verloskundige. | Foto: privé.
Bevallen in bad
Tegenwoordig moet je bij een intakegesprek vrouwen al wijzen op allerhande tests en narigheid. Moeilijke keuzes waarmee ze moeten dealen. Ik kan ze alleen adviseren, counselen, de voor- en nadelen meedelen. Een echo, wel of geen coronavaccinatie, NIPT-test, vruchtwaterpunctie… die keuze is aan de ouders. Ook de manier van bevallen is gevarieerd. Van bad en op handen en voeten in bed tot kruk en gewoon liggend op je rug.'
'Wat wel veranderd is dat veel meer vrouwen kiezen voor een bevalling in het ziekenhuis. Dertig jaar geleden beviel 30 procent nog thuis, nu is dat 13 procent. En dat is niet omdat een thuisbevalling zoveel meer risico’s met zich draagt. Sterker nog: het is zelfs veiliger. En rotzooi in huis? Welnee. Dat heb ik nog nooit meegemaakt. Je hebt zwangere vrouwen die alles willen weten en alles willen onderzoeken om zonder risico die bevalling in te gaan en je hebt zwangere vrouwen die alles loslaten en vertrouwen hebben. En dat is zo enorm belangrijk. Je lijf kán dat. Wij vrouwen doen dat al ontelbare jaren en wij kunnen dat gewoon.’
Borstvoeding
‘Ik krijg vrouwen op het spreekuur en die reageren op mijn vraag of ze borstvoeding willen geven met: ‘Ik wil het wel proberen, maar ik weet niet of het lukt.’ Ik zeg dan altijd: ‘Ga er van uit dat het lukt, je hébt je borsten niet voor niets gekregen!’ Mooi voorbeeld zijn de vrouwen in het asielzoekerscentrum in Valkenburg, waar wij ook de vrouwen begeleiden. Ik heb daar nog nooit van één vrouw gehoord dat ze geen borstvoeding geven. Zij doen het gewoon. Vertrouwen in je lijf is zó belangrijk. En het is mijn taak om dat mee te geven.’
De begeleiding van de bevalling van haar eigen dochter heeft ze overgelaten aan een collega. ‘Dat vond ik te dichtbij komen. Maar het
is fantastisch om de transformatie van mijn eigen dochter naar een moeder te zien. Net alsof ik een ander kind heb.’ Monica’s dochter is 34 en haar kleinkind, Fransje, is een half jaar.
Oma en De Tas
Monica heeft inmiddels twee kleinkinderen en een huis in Istrië. ‘Mijn huidige man is wat ouder dan ik. Dus ik stop mede ook omdat ik meer tijd wil doorbrengen met mijn man en mijn familie. Het contact met jonge vrouwen ga ik het meest missen. Ik denk, ook al ben ik wat ouder, dat ik best goed kan levelen met jonge gezinnen en jonge vrouwen. Je krijgt met sommige gezinnen ook een speciale band. Op mijn columns krijg ik veel reacties. Daar schrijf ik, in de ‘huid’ van mijn dokterstas, over alles wat ik meemaak.’
Het zijn prachtige verhalen en columns die de lezer kunnen ontroeren en laten lachen. Ongetwijfeld het gevolg van herkenning. Ze schrijft: ‘Behalve verloskundige ben ik ook docent, psycholoog, vriendin en maatschappelijk werker. Het werk is spannend. Helaas soms ook heel verdrietig. En af en toe moet ik ontzettend lachen.’
Laatste spreekuur
Monica stopt, maar haar ‘tas’ gaat door. ‘Mijn oudste dochter zou graag vrouwen begeleiden in de transitie van vrouw naar moeder. Hoe zwaar dat vaak is en welke keuzes je kan en moet maken.’ Ik geef mijn tas dus soort van, symbolisch door aan Jade. Ze moet daar nog wel een specialistische opleiding voor volgen, maar het is een soort cadeau voor mij dat mijn werk niet stopt.’ Monica’s jongste dochter woont in Amsterdam.
Maandag 27 december is haar allerlaatste spreekduurdag. ‘Ik ga geen bevallingen meer doen. Maar mochten ze omhoog zitten tijdens het spreekuur, mogen ze me bellen’, besluit ze met een lach.
