NaNaNa
Toen de Nationale NachtvlinderNacht van dit jaar onlangs werd aangekondigd onder de kop NaNaNa 2021 konden we het niet helpen. We dachten in eerste instantie aan de grote hit NaNaNa van de The Shoes, in de jaren ’60 een bekende Nederlandse popgroep, volgens Joost den Draaijer (discjockey bij de piratenzender radio Veronica) afkomstig uit Shoesterwoude. Maar dit terzijde.
De aankondiging van NaNaNa 2021 betrof het jaarlijkse evenement waarbij op veel plekken in Nederland activiteiten worden georganiseerd om nachtvlinders te zien. In dat kader organiseerde het Natuurcentrum Katwijk onlangs een nachtvlinder- en vleermuisexcursie in het Panbos, dat zich heeft ontwikkeld tot een ware ‘hot spot’ voor nachtvlinders. Je kunt hier, juist in deze tijd van het jaar, honderden soorten nachtvlinders tegenkomen.
Laken en licht
Om nachtvlinders (goed) te zien te krijgen moet je wel iets doen. Alleen een wandeling met een zaklamp door een pikdonker bos maken is niet genoeg. Iedereen weet wel dat veel nachtvlinders op licht afkomen. Een wit laken, beschenen door een sterke lamp, werkt als een magneet op nachtvlinders. Door die vlinders met een glazen potje te vangen kunnen ze goed bekeken worden en gedetermineerd. Nog niet zo makkelijk, want er zijn in Nederland zo’n 2.000 soorten, die vaak sterk op elkaar lijken. Nadat de soort is vastgesteld worden de vlinders uiteraard weer vrijgelaten.
Gesmeerd
Om nachtvlinders te lokken die niet op licht afkomen kunnen boomstammen worden ingesmeerd met ‘smeer’. Nachtvlinderadepten hebben vaak hun eigen, ‘geheime’ recept daarvoor. Het zoete mengsel bevat altijd suiker/stroop, overrijp fruit, en bier of andere alcoholhoudende dranken om de geur nog beter te verspreiden.
De Piramidevlinder is nu veruit de algemeenste nachtvlinder die op de smeer afkomt, maar tijdens de excursie in Panbos liet ook een Karmozijnrood Weeskind zich prachtig bekijken. Dit heet een zeldzame nachtvlinder te zijn, die vooral voorkomt op de zandgronden in het oosten van het land. Maar de laatste jaren is het aantal meldingen enorm gestegen, ook in onze duinen. Die toename zal deels reëel zijn, maar kan ook samenhangen met de toename van het aantal liefhebbers dat met lampen, witte lakens en eigengemaakte zoete brouwsels het donkere bos en veld intrekt.
Dit is aflevering 93 van deze column. De eerste 52 afleveringen zijn bewerkt en gebundeld in het boek Berichten uit Berkheide, dat verkrijgbaar is bij boekhandels in Katwijk, Wassenaar, Voorschoten en elders in de regio, ook online.
Gijsbert van der Bent en Gerrit van Ommering
Deelnemers aan een nachtvlinderexcursie bij een verlicht laken in het Panbos op 24 augustus 2019. | Foto: Gerrit van Ommering