Kunstenaar Marleen Dijkdrent zoekt verdieping in Drenthe
‘Meer ruimte voor natuur en creativiteit’
Katwijk-Binnen raakt van de winter wat creativiteit kwijt. Marleen Dijkdrent-Zuijderduijn, onder meer bekend vanwege haar muurschilderingen, verhuist dan met haar gezin uit de Rijnstraat naar Drenthe. In Exloërmond (gemeente Borger-Odoorn) hoopt de 42-jarige kunstenaar meer rust te vinden dan in het hectische Westen. ‘Minder mensen, maar meer gelijkgestemden.’
Tekst: Tim Brouwer de Koning
Foto: Adrie van Duijvenvoorde
Wie een boom opzet met de kleurrijke Katwijkse, merkt al gauw dat zij een nieuwe fase nadert. Al zo’n twintig jaar maakt zij de ene muurschildering na de andere, vaak op bestelling. Haar kleurrijke creaties sieren de wanden van scholen, zorgcentra, paviljoen Willy Zuid en ook van menig jongens- of meisjeskamer. ‘Na mijn studie aan de kunstacademie maakte ik er eens een toen ik werkte voor een ontwerpbureau’, zegt Dijkdrent in haar fleurige Katwijkse atelier. ‘Daarna is mijn hobby een beetje uit de hand gelopen. Door mijn werken ben ik beroemd en berucht geworden.’
Haar bekendheid ontleent de veelzijdige kunstenaar overigens niet alleen aan haar soms kolossale muurschilderingen. Afmetingen van 20 meter zijn geen uitzondering. Ook op schilderijformaat prikkelt Dijkdrent de zintuigen, bijvoorbeeld met het kunstproject ‘Ontmoet jouw wilde zelf!’ met hier en daar wat onbedekte vrouwenhuid. ‘Schilderen is voor mij ook een uitlaatklep. Zeker als ik niet in opdracht werk volg ik mijn eigen gevoel, noem het intuïtie.’
Haar creaties roepen wisselende reacties op: vaak maakt haar werk mensen blij, maar soms ook niet. ‘Zo werd een vrouw zelfs boos om dat schilderij daar (met een schaars bedekte vrouwenborst). Toen ik haar vroeg wat haar woede wekte, begon ze te huilen. Kennelijk had mijn werk iets uit het verleden bij haar losgemaakt.’
Pionieren
Dijkdrent, ook betrokken bij plaatselijke evenementen, houdt van pionieren. ‘Ik beschouw me als een voortrekker. Kunstenaars zoeken vaak de grens op, doorbreken taboes. Dat je ook weerstand ontmoet geeft niet. Soms haken mensen dan af. Zeker in het behoudende Katwijk trekken zij zich terug in hun oude vertrouwde omgeving.’
Dijkdrent zit anders in elkaar. Dicht bij huis of vanaf volgend jaar in een nieuwe omgeving probeert zij vorm te geven aan een nieuwe wereld. Niet alleen met penseelstreken op het doek of op de muur, maar ook in de vrije natuur. In haar huidige woonplaats stichtte zij vorig jaar met geestverwanten een ecologisch mini-voedselbos in de Duinvallei, een braakliggend perceel van slechts enkele vierkante meters. Zie het als een landelijke enclave van rust in een overbevolkte omgeving.
Voedselbos
Net als Dijkdrent streeft dat gezelschap naar een betere wereld voor zichzelf en vooral voor volgende generaties. In plaats van kortetermijnpolitiek, vervuiling en stress omarmen zij een leefwijze die ecologisch verantwoord is, duurzaam, met kleinschalig natuurbeheer. Zo moet het prille mini-voedselbos straks gezond voedsel voortbrengen. ‘We hebben in de Duinvallei alvast wat fruitbomen geplant. Dat is in wezen een kleine inspanning. Uiteindelijk moet vooral de natuur het werk doen.’
Meer energie kost het de Katwijkse om haar idealen te beschermen tegen de boze buitenwereld. Projectontwikkelaars bijvoorbeeld azen volgens Dijkdrent op dat ene stukje grond waarop de natuur nu juist onbekommerd haar gang zou moeten gaan. ‘Na al die jaren ben ik de tegenwerking in Katwijk wel zat. Steeds meer krijg ik het gevoel dat ik hier tegen een muur loop.’
Onderwijssysteem
De wens om haar bakens te verzetten in een andere omgeving werd versterkt door het heersende onderwijssysteem, waarin haar oudste zoon slecht gedijt.
‘Floris is nogal prikkelgevoelig. Daarom hebben wij voor hem een particuliere democratische basisschool gezocht, waarop kinderen zelf hun leertempo bepalen. Ieder kind wil uiteindelijk laten zien wat het in zich heeft, de een doet vooral met het hoofd, de ander meer met zijn handen.’
Bij de verhuizing naar Drenthe speelde de nabijheid van een geschikte school een belangrijke rol. Daarbij verwacht het gezin Dijkdrent dat de prikkelarme omgeving van Exloërmond een heilzame uitwerking heeft op het gehele gezin. ‘In deze krimpregio is de balans beter dan in de drukke Randstad. We gaan weg van de waanzin van het westen. Er is ook een eco-dorp in de buurt, waaraan ik graag een steentje wil bijdragen. Terug naar de basis, zelf voedsel maken, kiezen voor kleinere huizen in plaats van een Vinex-wijk. Zelf hebben wij overigens een groter huis, omdat wij naast mijn atelier en een thuiskantoor voor mijn man Bram ook gastverblijven willen inrichten.’
Verdieping
Werkplannen voor de lange termijn heeft de ondernemende Dijkdrent nog niet. ‘We zien wel. In Katwijk maak ik eerst al mijn opdrachten af, maar neem ik geen nieuwe meer aan. Ook in Drenthe blijf ik actief als kunstenaar, maar niet meer ‘in opdracht van’. Ik zoek verdieping, in de kunst maar ook in het leven. Ik voel dat het daar nu de tijd voor is. Ons vertrek naar Drenthe is vooral belangrijk voor onze ‘nieuwetijdskinderen’. Hun generatie staat open voor verandering, weg van het oude systeem van de massaliteit, prestatiedrang en de verstikkende werking van het kapitalisme. Dat werkt helemaal niet goed, zoals je tijdens de coronacrisis wel kunt zien. Het zou zomaar kunnen dat je me volgend jaar aantreft op een hippiecamping, bij een kampvuur met gitaarmuziek.’
Dat mag dan een terugkeer naar de flowerpower van de jaren zestig van de vorige eeuw lijken, voor nieuwe elementen is eveneens ruimte. Als het aan 6-jarige dochter Josefien (‘zij is dol op dieren’) ligt, komt er een pinguïn in de tuin. Dat vind ik zo mooi aan kinderen: hun flexibiliteit. Zij kunnen hun ouders wakker schudden. Uiteindelijk is het aan de nieuwe generatie hoe zij de wereld wil inrichten.’
Loslaten
Ondanks die aantrekkelijke vergezichten kost het Marleen Dijkdrent moeite om haar oude leven los te laten. Familie en vrienden wonen straks niet meer om de hoek. Ook het ‘heerlijke huis’ aan de Rijnstraat, inclusief het atelier en kippen in de tuin, zal de Katwijkse ongetwijfeld missen. ‘Maar ik voel dat het tijd is voor een nieuw avontuur. Wij zijn op zoek naar een betere balans tussen ratio en gevoel, tussen mannelijke en vrouwelijke waarden. In een omgeving met meer ruimte, dichter bij de natuur, waar de kinderen zich op hun eigen manier kunnen ontwikkelen.’
Dijkdrent ziet het al helemaal voor zich. ‘Je kunt er eindeloze wandelingen maken, of schilderen in de buitenlucht. Zo creëren we een plek waar natuur en creativiteit weer onderdeel mogen zijn van het leven.’
'Weg van de waanzin van het westen'
Foto's
Marleen in haar atelier (boven) en bij een aantal van haar muur-schilderingen in Katwijk
