Eerherstel voor ‘vergeten’ warmtebron
Provincie ziet kansen voor zonthermie
Zonthermie is een goede aanvulling op duurzame warmtebronnen in Zuid-Holland, blijkt uit onderzoek van de provincie. Bij zonthermie wordt warmte uit de zon omgezet in warm water, waarmee huizen en woonwijken verwarmd kunnen worden, meldt de provincie in haar nieuwsbrief.
‘In de huidige energieplannen is nog geen aandacht voor zonthermie. Dat is jammer, want we hebben veel duurzame warmte nodig om alle huizen en kassen in Zuid-Holland goed te kunnen verwarmen’, zegt Arien van der Maas (Provincie Zuid-Holland) projectleider van het onderzoek.
‘Daarom doen we onderzoek naar alle soorten warmte die we daarvoor kunnen gebruiken. In onze provincie hebben we gelukkig veel lokale warmtebronnen zoals aardwarmte en restwarmte van de industrie. Zonthermie is daar een mooie aanvulling op als oplossing voor afgelegen gebieden die moeilijk aangesloten kunnen worden op warmte-hoofdleidingen of voor goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen. Zonthermie is efficiënt, kan een hoge temperatuur warmte leveren en zorgt voor een hogere CO2-besparing dan zonnepanelen.’
‘Vergeten’ warmtebron
In Nederland kennen we zonneboilers wel van bijvoorbeeld de camping, maar niet voor het verwarmen van woonwijken. Het is dus een bekende techniek die in Nederland vaak vergeten wordt, omdat we aardgas hadden om huizen te verwarmen. Van der Maas: ‘In het buitenland wordt zonthermie wel grootschalig ingezet, in Denemarken bijvoorbeeld vind je velden met zonnecollectoren die naastgelegen woonwijken van warmte voorzien. Dat zou een oplossing kunnen zijn voor buiten stedelijke gebieden die moeilijk bereikbaar zijn voor warmte-hoofdleidingen. Ook zijn er veel gebouwen waar zonnecollectoren en een zonneboiler op het dak kunnen.’
Niet alle daken geschikt
‘Omdat zonnecollectoren zwaarder zijn dan zonnepanelen, zijn niet alle daken daarvoor geschikt. Bij toepassing in Nederland denken we eerder aan grotere gebouwen waar veel warm water nodig is, zoals zwembaden en verpleeghuizen. Omdat zomers veel meer warmte kan worden gewonnen dan ’s winters, heb je een opslagvoorziening nodig zoals bij de meeste duurzame bronnen. Bij zonthermie-velden kan dat opslag in de diepe ondergrond (aquifers) zijn of in ondergrondse of bovengrondse ‘vaten’. Bij individuele zonthermie systemen zijn dat boilers.’
Toekomstige ontwikkelingen
Een recente ontwikkeling is het gecombineerde PVT-paneel, waarmee elektriciteit (PV) en warmte (Thermie) kan worden opgewekt. Deze panelen worden steeds vaker gebruikt in goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen, in combinatie met een warmtepomp.
De provincie verwacht meer innovaties die zonthermie nog beter toepasbaar zullen maken. Daarom zet de provincie zich in voor het opstarten van projecten, meer aandacht voor zonthermie in energieplannen en onderzoeken op welke manier de toepassing van zonthermie ondersteund kan worden.
Gemeentefinanciën in Zuid-Holland onder druk door sociaal domein
Gemeenten hebben steeds meer moeite om een sluitende begroting op te stellen. Dat komt voor een groot deel door de financiële tekorten in het sociaal domein. Hier bovenop komen de gevolgen van de coronacrisis, waarvan nog niet altijd helder is hoe groot die zijn en of het Kabinet ze volledig compenseert.
De provincie trok eerder al bij het Kabinet aan de bel over de financiële positie van gemeenten.
De financiële situatie van de Zuid-Hollandse gemeenten is vergelijkbaar met die in andere provincies. Om die reden slaan de 12 provincies de handen ineen om vanuit hun toezichthoudende rol samen naar het Rijk op te trekken voor verbetering van de gemeentelijke financiële huishouding.
De mogelijkheden voor gemeenten om structureel middelen vrij te maken voor het sociaal domein raken uitgeput.
Zorgen bij provincie
De provincie maakt zich ook zorgen over de mogelijkheden die gemeenten hebben om met eigen geld en beleid bij te sturen.
Daarom doet Zuid-Holland onderzoek naar de beleidsvrijheid van gemeenten binnen het sociaal domein. Voorafgaand aan dit onderzoek is een quick scan uitgevoerd naar de financiële ontwikkelingen in de afgelopen jaren. Hieruit blijkt dat gemeenten al inteerden op hun eigen vermogen, meer geld moeten lenen en op diverse taakvelden minder zijn gaan uitgeven.
Gemeenten bezuinigen noodgedwongen op basisvoorzieningen. Voor grote maatschappelijke opgaves en transities zijn onvoldoende middelen beschikbaar.
Ondanks de financiële knelpunten slaagden nagenoeg alle gemeenten erin niet onder verscherpt toezicht geplaatst te worden.
Dit komt onder andere doordat het Kabinet de zogenaamde opschalingskorting opschortte.
Beetje lucht
Daarnaast kon een aantal gemeenten de verkoopopbrengsten van Eneco aandelen inzetten. Hiervoor zijn landelijke kaders in het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV) versoepeld. Voor de kortere termijn geeft dit wat lucht, maar uiteindelijk zullen gemeenten structurele oplossingen moeten vinden voor de weggevallen jaarlijkse dividendinkomsten en de terugkerende opschalingskorting.
De provincie blijft de financiële positie van de gemeenten op de voet volgen.