Ds. Arenda Haasnoot over ‘Lichter kerkzijn’ in Rijnsburg
kerk n Ditmaal had ik een gesprek over ‘Naar een lichter Kerkzijn’ met dominee Arenda Haasnoot van de Protestantse Gemeente Rijnsburg. ‘Nee, we hebben binnen onze gemeente niet de ideeën van ‘Naar een lichter Kerkzijn’ in de praktijk gebracht. Wel zijn we tegemoet gekomen aan een van de grote kritiekpunten op de traditionele kerk: de vergadercultuur.
Door Leo Roosjen
We hebben afscheid genomen van de oude vergader- en organisatiestructuren en hebben de gemeente opgezet volgens een model van taakgroepen.
Deze zijn verantwoordelijk voor bijvoorbeeld ‘communicatie’, ‘erediensten’ of ‘missionair’.’
‘Daarboven staat een ‘Grote Kerkenraad’, die viermaal per jaar vergaderd en een ‘Kleine Kerkenraad’, een soort dagelijks bestuur. De Taakgroep Missionair richt zich met name op randkerkelijken. Zij probeert hen weer warm te maken voor het evangelie. Aan deze taakgroep was een missionair werker verbonden, die zich inzet op bepaalde doelgroepen.’
transparant
Heel belangrijk binnen een kerkelijke gemeente is, dat de besluiten, die genomen worden transparant zijn. Binnen het in Rijnsburg gekozen model is het niet noodzakelijk, dat de kerkdiensten hetzelfde ingericht zijn. De wijkgemeenten hebben dezelfde structuur, hoewel ze qua opbouw kunnen verschillen. Belangrijk is, dat je elkaar vasthoudt met respect voor elkaars verschillen.
Door op deze manier te werken is de vergadercultuur lichter geworden en speelt de kerk in op het bereiken van verschillende doelgroepen. Ook in de kerkdiensten is deze manier van werken door gevoerd met een gedifferentieerd aanbod van kerkdiensten. Zo zijn er studiediensten, laagdrempelige boeketdiensten en ontmoetingsdiensten voor met name gezinnen. Zo is er binnen de zondagse kerkdiensten voor elk wat wils.
Herkenbare plekken in de wijk zijn belangrijk voor het gemeente zijn en de gemeente opbouw. Door de verkoop van kerkgebouwen is dit punt onder druk komen te staan.
Soms zie je in andere gemeenten herkenbare plekken ontstaan die gebruikt worden door pioniersplekken. Nadeel van pioniersplekken kan zijn, dat deze niet wijkgebonden, maar vaak plaatselijk of zelfs regionaal gebonden zijn.
Toch blijft, hoe je je gemeente ook organiseert, het elkaar kennen en gekend worden een belangrijk bindend element van het gemeente zijn.
Uiteraard zijn er goede voorbeelden van pioniersplekken.
‘Minder vergaderstructuren en meer tijd en energie voor gemeentewerk’
Maar vaak kun je je de vraag stellen: hoe levensvatbaar zijn deze pioniersplekken? In de tijd, dat Haasnoot verbonden was aan de synode van de PKN, stond zij aan de wieg van het proces dat zou voeren naar het huidige rapport ‘Naar een lichter Kerkzijn'.
‘Ik had moeite met het idee om te tornen aan het opleidingsniveau van bijvoorbeeld voorgangers. Juist het theologisch de diepte in kunnen gaan binnen het geloof en het gemeente zijn is een belangrijk kenmerk van PKN-gemeenten’. Geld kan maar één keer uitgegeven worden. Doe je dat dan aan bijvoorbeeld een pioniersplek of kies je voor de opbouw van de traditionele gemeente en/of evangelisatie. Lastige vragen. Soms worden pioniersplekken financieel ondersteund door de synode. Maar hoe lang is dit model vol te houden? Van kerkelijke gemeenten wordt ook verwacht, dat zij zelf financieel onafhankelijk zijn.
‘Ik denk, dat we op onze manier er in geslaagd zijn te komen tot een vorm van lichter kerkzijn. Minder vergaderstructuren en meer tijd en energie voor gemeentewerk. Ervaring leert, dat hoe groter een organisatie, hoe meer behoefte aan structuur. Dat geldt ook voor kerkelijke gemeenten. Leiding en duidelijkheid zijn noodzakelijk. Vaak is een predikant hiervoor met betrekking tot opleiding en tijd de aangewezen persoon.’
Overigens staan in de Bijbel aanwijzingen voor de opbouw van een gemeente. De Bijbel spreekt over de gemeente als een organisatie bestaande uit een voorganger, diakenen en oudsten. De kerkelijke gemeente is afhankelijk van Gods geest en zegen. Of, zoals omschreven staat in het boek Handelingen: de apostelen braken het brood, zorgden voor de samenkomsten en God wil door de gelovigen gebeden worden.
Gelovigen zijn dus meer dan consumenten; zij zijn de bouwstenen van de gemeente. Dat geldt voor zowel de gelovigen in pioniersplekken als bij de traditionele kerken. Dat maakt gemeente zijn boeiend in zowel de lichte als de traditionele variant.