Barakkenbos blijft een lastige kwestie
Valkenburg n Dat raadsleden geen makkelijk werk hebben, blijkt weer uit de discussie rondom het barakkenbos. De 37 voormalige barakken en bijgebouwen uit de tweede wereldoorlog aan weerszijden van de provinciale weg N441 zijn militair erfgoed en door de gemeente Katwijk aangewezen als gemeentelijk monument. De gebouwen zijn echter zwaar verloederd en de toekomst van het barakkenbos is onzeker. De visies van de belanghebbenden lopen namelijk zeer uiteen.
Door Esther Luijk
Onlangs liet de gemeenteraad zich bij een bijeenkomst informeren over de kwestie. Het werkbezoek werd begonnen met presentaties van zowel de grondeigenaren als andere partijen met ideeën over het gebied. OKRA landschapsarchitecten presenteerde in april dit jaar een rapport over het gebied, met twee verschillende opties tot ontwikkeling. De optie Barakkendorp werd door het college als beste optie gekozen, waarbij de meeste barakken gespaard blijven. De barakken zouden in dit scenario nieuwe functies krijgen waarbij gedacht kan worden aan wonen, lichte bedrijvigheid en maatschappelijke functies. Waterwinbedrijf Dunea, eigenaren van de gronden aan de westzijde, is echter niet gelukkig met dit voorstel. Het bedrijf zegt de grond van de barakken nodig te hebben om te kunnen blijven voldoen aan de groeiende vraag naar water, en ziet het liefst zoveel mogelijk barakken verdwijnen. Het andere scenario dat OKRA in het rapport omschreef, het barakkenpark, past daarom beter bij de wensen van Dunea. Bij het barakkenpark staat de ontwikkeling voor groen en natuur voorop. Door sloop van een substantieel aantal barakken van Dunea ontstaat ruimte voor natuurontwikkeling en recreatiemogelijkheden, met onder meer een entree naar het achterliggende duingebied. In het verlengde van de 1e Mientlaan blijven in het centrale gedeelte vier barakken behouden. Ook in dit scenario geldt dat de barakken nieuwe functies kunnen krijgen mits passend en aanvaardbaar voor het kwetsbare duingebied.
Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) heeft weer andere plannen met de leegstaande gebouwen. Het bedrijf wil de barakken technisch verkoopklaar maken en voor de beste prijs verkopen. Daarvoor is het volgens het bedrijf van belang om te weten wat de toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden zijn van de barakken, welke functies waar worden toegestaan en hoe de omgeving zich gaat ontwikkelen. De RVB wil naar eigen zeggen de historie van de barakken niet verloren laten gaan.
Naast de afgevaardigden van de landeigenaren kwamen ook Leo Dubbelaar van het Cuypersgenootschap en Saskia de Zee van burgerinitiatief MakenBewaren aan het woord. Beiden pleitten ze voor het behoud en de ontwikkeling van alle barakken. De Zee heeft zo haar eigen ideeën over de toekomst van het barakkenbos. Een zelfvoorzienend voedselbos dat bovendien klimaatbestendig en openbaar toegankelijk is, is een van die ideeën. Daarnaast moet het barakkenensemble als geheel getransformeerd worden naar een buurschap waar gewoond, gewerkt en gerecreëerd kan worden. Het geheel wordt energieneutraal en krijgt de natuur als partner, een fenomeen waar de huidige tijd en het betreffende gebied om vragen, volgens De Zee.
Ook Dubbelaar hoopt op een mooie toekomst voor het barakkenbos: "Ik begrijp dat leegstand ook niets is, maar met sloop doe je de geschiedenis geweld aan en tast je het dorpsgezicht aan. De barakken zouden een nieuw leven moeten krijgen, allemaal. We moeten met z'n allen de verantwoordelijkheid voor dit monument nemen."
n Dunea: 'We zijn weer terug bij af'
Behouden n Dunea voelt zich aan het lijntje gehouden door de gemeente Katwijk. Het waterwinbedrijf snapt er niks meer van.
De gemeente koos in mei voor het barakkendorp waarbij bijna alle gebouwen behouden blijven, maar geeft nu aan de barakken niet over te willen nemen. Terwijl dit volgens Dunea wel de afspraak was. 'We begrijpen dit niet.'
Dunea wil het gebied gebruiken 'om in de toenemende vraag naar drinkwater te blijven voorzien'. 'De gemeente draait nog steeds om de hete brij heen', schrijft het bedrijf in een persbericht.
'Blijven de barakken en neemt de gemeente haar verantwoordelijkheid daarvoor, of krijgt Dunea de ruimte voor een toekomstgerichte oplossing?'
Dunea heeft nog steeds de voorkeur voor een integrale oplossing in de vorm van een landschapspark. Dat landschapspark biedt ruimte voor het behoud van erfgoed én waterwinning, natuur en recreatie. 'Het park geeft ons de ruimte om het gebied te betrekken bij het Nationaal Park Hollandse Duinen. Als onderdeel van dit natuurgebied komt er dan ruimte voor waterwinning en meer recreatie, denk aan recreatieverbindingen met de naastgelegen gebieden. In deze variant kan een deel van de barakken behouden blijven en krijgt een passende functie binnen het gebied, zoals een museum- of horecafunctie, waardoor zij weer tientallen jaren meekunnen. Als voorbeeld kun je denken aan de vallei Meijendel waar op een centraal trefpunt ons bezoekerscentrum, De Tapuit, en speelgelegenheid en horeca hebben gerealiseerd.'
Dunea wil het gebied in deze variant zelf voor eigen rekening integraal ontwikkelen. 'We hebben dan wel de samenwerking met de gemeente bij deze variant hard nodig. Niet alleen voor de vergunningen, maar ook om mee te denken hoe we dit gebied samen op de kaart kunnen zetten.'
Wim Drossaert, directeur van Dunea: 'Als de gemeente vasthoudt aan de variant van een 'barakkendorp' dan is de voorwaarde dat de gemeente de barakken overneemt. Dunea is als drinkwaterbedrijf niet in de positie om in een risicovolle vastgoedontwikkeling te stappen waar onze klanten de rekening voor betalen. Dunea kan wel investeren in waar we écht goed in zijn: drinkwaterwinning, natuur en recreatie. Wij hopen dat de gemeente daad bij het woord voegt en de barakken overneemt óf haar keuze heroverweegt en alsnog kiest voor een toekomstgerichte oplossing'.