Historische stoomlocomotieven terug in Nederland

In het Museum Stoomtrein Katwijk Leiden zijn woensdag twee historische stoomlocomotieven aangekomen. De in Nederland geproduceerde stoomlocomotieven dienden vorige eeuw in voormalig Nederlands-Indië in de suikerfabrieken voor het vervoer van suikerriet van de velden naar de fabriek. De locomotieven staan na 21 jaar lang overleg weer in het land van herkomst. Er is een crowdfundingsactie gestart om de bijbehorende kosten te financieren.

Door: Jonah van den Oever

Kees Plug, bestuurslid van Stoomtrein Katwijk Leiden vertelt dat een goede twintig jaar geleden de wens tot stand is gekomen om deze stoomlocomotieven terug naar Nederland te halen: ‘Deze twee stoomlocomotieven zijn gefabriceerd door een fabrikant uit Weesp. In die fabriek zijn toentertijd zo’n 250 locomotieven geproduceerd en vrijwel al die locomotieven zijn naar het toenmalige Nederlands-Indië getransporteerd. De locomotieven die in Nederland zijn achtergebleven zijn allemaal in 1970 gesloopt. Dus op een gegeven moment dachten we dat het mooi zou zijn om twee van die originele stoomlocomotieven naar ons museum te halen.’

Lobbyen

Vanaf toen begon het project. Jarenlang is er gelobbyd bij de Indonesische suikerfabrieken en de Indonesische overheid. Door de jaren heen leek het spoor van dit project vaak dood te lopen, maar afgelopen december kregen ze het bericht dat er twee stoomlocomotieven klaar stonden om opgehaald te worden en sinds 17 april dit jaar staan ze in het museum Stoomtrein Katwijk Leiden.

Transport

Het transport van de historische stoomlocomotieven was al een project op zich. Eerst worden de stoomlocomotieven op speciale ‘diepwagen vrachtwagens’ getakeld met behulp van een grote kraan. Op die speciale vrachtwagens staan zogenaamde ‘flat pet’ containers. Dit zijn containers met alleen een bodem, zonder zijkanten of dak en in die containers werden de stoomlocomotieven gezet. Met die vrachtwagens zijn de locomotieven vervoerd naar de haven van Surabaya, een plaatsje dat ligt op Java, en vanaf daar zijn de stoomlocomotieven op een containerschip geladen die voer naar Maleisië. Op Maleisië werden de locomotieven overgeladen op een volgend containerschip die voer naar de haven van Rotterdam, en zodoende zijn ze, weer met behulp van speciale vrachtwagens, in Valkenburg beland.

Geschiedenis

De stoomlocomotieven hebben dienst gedaan op twee verschillende suikerfabrieken in het toenmalige Nederlands-Indië. Zo’n suikerfabriek is eigenlijk een, voor Nederlandse begrippen, enorme plantage met grote suikerrietvelden. Op die plantage lag een heel spoornet en de stoomlocomotieven reden door die velden heen met grote lorries gevuld met suikerriet. Dat suikerriet werd dus met behulp van de stoomlocomotieven vervoerd van het veld naar de fabriek. Naast de twee stoomlocomotieven is er nog meer historisch spoorwegmaterieel overgekomen vanuit Indonesië: een railfiets, dat is als het ware een bromfiets op een spoor die vooral gebruikt werd voor inspectie, en vier suikerrietlorries die vast zaten aan de stoomlocomotieven waarin het suikerriet geladen werd.

Expositie

De twee stoomlocomotieven kun je nu al buiten zien staan bij het Museumstoomtrein Katwijk Leiden, en binnen nu en een goede maand wordt er een expositie geopend met de twee locomotieven als thema. In deze expositie kom je alles te weten over de twee historische stoomlocomotieven, bijvoorbeeld over hoe ze gebouwd werden en de techniek rondom zo’n stoomlocomotief. Je zult de stoomlocomotieven zien zoals ze nu zijn, oud en doorleefd, ze komen namelijk uit 1925 en 1928. Maar in de komende jaren gaan de vrijwilligers van het museum hier verandering in brengen. Zo komt er in een van de locomotieven een nieuwe stoomketel en zullen de stoomlocomotieven in de komende jaren weer rijklaar en in eer hersteld worden.

Crowdfunding

Met dit mooie project zijn natuurlijk de nodige kosten gemoeid. Als u dit project wilt ondersteunen kan dat door naar de website van het museum te gaan, namelijk www.stoomtreinkatwijkleiden.nl. Op de website kunt u zoeken naar de pagina ‘crowdfunding’. Daar staat, naast informatie over de twee historische stoomlocomotieven, het bankrekeningnummer vermeldt waarnaar u geld kunt storten om dit mooie project te ondersteunen.