Schrijnende situaties in asielzoekerscentra aangekaart bij staatssecretarissen

Vijf gemeenten in Nederland, waaronder Katwijk, spreken van schrijnende en onmenselijke situaties in asielzoekerscentra (AZC). Dat hebben Amersfoort, Emmen, Gilze-Rijen, Katwijk en Tytsjerksteradiel laten weten aan staatssecretarissen Maarten van Ooijen en Eric van der Burg tijdens een bezoek aan het AZC in Katwijk.

Alle vijf de gemeenten ervaren dat de asielwet en de jeugdwet in praktijk botsen. Burgemeester Cornelis Visser: ‘De asielwet is sober ingericht om uitgeprocedeerde asielzoekers te stimuleren te vertrekken, maar elk kind heeft het recht om veilig op te groeien en zich optimaal te ontwikkelen. Dit zorgt bij het azc in Katwijk en ook bij de andere gezinslocaties in Nederland voor schrijnende en onmenselijke situaties. Dit moet wat ons betreft anders.’ De staatssecretarissen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Justitie en Veiligheid waren donderdagmiddag bij het AZC in Katwijk.

Asielwet in strijd met de jeugdwet
In een gezinslocatie – zoals het AZC in Katwijk – worden uitgeprocedeerde asielzoekers gehuisvest in afwachting van uitzetting naar het land van herkomst. Gezinnen wonen daar, omdat kinderen onder de 18 jaar ook na afwijzing van hun asielaanvraag recht op onderdak houden. Het idee achter de gezinslocaties is dat gezinnen er tijdelijk verblijven. In de praktijk wonen gezinnen hier vaak jarenlang.

De omstandigheden in een gezinslocatie zijn sober met het doel dat gezinnen snel vertrekken. Vaak wonen meerdere gezinnen in één woonunit en meerdere gezinsleden in één kamer. Gezinnen worden zeer regelmatig overgeplaatst naar andere asielzoekerscentra. Het is geen uitzondering dat kinderen van 9 of 10 jaar al 5, 6 of 7 keer zijn verhuisd. Iedere keer worden ze uit hun vertrouwde omgeving gehaald en wordt hun ontwikkelingslijn onderbroken.

Elk kind moet veilig en gezond kunnen ontwikkelen
De gemeente is verantwoordelijk voor het gezond en veilig opgroeien van kinderen. Dit staat in de jeugdwet. Alle kinderen moeten zich optimaal kunnen ontwikkelen. De vijf gemeenten met een asielzoekerscentrum als gezinslocatie kunnen niet aan deze verantwoordelijkheid voldoen. Daarom luiden zij de noodklok bij zowel het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport als het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Wethouder Emile Soetendal: ‘De staatssecretarissen hebben gezien hoe de gezinslocatie is ingericht en gesproken over de zaken waar ze mee te maken op het azc in Katwijk. Ook deze kinderen verdienen een stabiele woonplek en goed onderwijs voor zolang zij in Nederland zijn. En wij hebben niet alleen voldoende budget nodig om deze kinderen de zorg te kunnen bieden waar zij recht op hebben, maar ook om te voorkomen dat er later nog meer zorg nodig is door verwaarlozing.’

Vervolg
De gemeenten met een gezinslocatie gaan inzichtelijk maken om hoeveel mensen en kinderen het gaat en hoeveel geld er nodig is om goede zorg te leveren. ‘Met deze informatie gaan beide ministeries hun uiterste best doen de situatie te verbeteren. Onder andere door gezinnen niet steeds te verhuizen naar andere locaties, zodat zij de juiste zorg kunnen krijgen.’ Zo schrijft de gemeente.