Een kijkje in het verleden

Het Katwijks Museum heeft met steun van de Vereniging Rembrandt een van de vroegst bekende schilderijen van Katwijk aan Zee gekocht. Het schilderij ‘Strandgezicht met visverkopers te Katwijk’ uit 1641 is gemaakt door Jan van Goyen (1596-1656), die gespecialiseerd was in de weergave van het Hollandse landschap. Dit ovaalvormige paneel toont een weids strandgezicht, waarbij Katwijk links achter de duinen te zien is.

Uniek kijkje in het verleden
In het schilderij staat de beschouwer een stukje ten noorden van Katwijk, en kijkt richting het zuiden over het strand. Bij de weergave van het dorpssilhouet ging Van Goyen waarheidsgetrouw te werk. Niet alleen de hoge toren van de Andreaskerk is te zien, maar ook de resten van het koor. Dat gedeelte van de kerk werd in 1571 door de watergeuzen geplunderd en verwoest. Rechts van de Andreaskerk zien we nog een toren: de zogeheten Vuurbaak. Deze voor Katwijk iconische vuurtoren werd gebouwd in 1604, en was op het moment van schilderen dus nog relatief ‘jong’.

Visserij
Dat Jan van Goyen allerlei bedrijvigheid op het strand schilderde, is niet verwonderlijk: de visserij was van groot belang voor het 17de-eeuwse Katwijk. Aan de kustlijn liggen vissersboten en in de verte, op zee, zien we er nog meer. Op het strand wordt de zojuist gevangen vis geveild. Tussen de groepjes kopers staan ook visloopsters, herkenbaar aan hun grote platte hoed. Daarop droegen zij een mand met vis, waarmee zij dagelijks naar plaatsen als Leiden liepen, om daar hun handelswaar aan te bieden.

Jan van Goyen
Van Goyen blonk uit in de weergave van de hoge Hollandse wolkenlucht en het vlakke landschap. Hij schilderde vanaf de jaren 1630 met een beperkt palet waarin bruin, geel en grijs overheersen. Het landschap is vaak op een schetsmatige manier neergezet, waarbij de verf in dunne lagen is aangebracht. Door deze snelle werkwijze behoorde Van Goyen tot een van de meest productieve meesters van de Gouden Eeuw: er zijn nog ruim 1200 werken van zijn hand bekend.

Katwijkse schilderkunst
Het Katwijks Museum en het daaraan gelieerde Genootschap Oud-Katwijk, verzamelen al sinds 1966 Katwijkse schilderkunst: werken waarop het dorp is afgebeeld en schilderkunst die in het dorp werd gemaakt. Daarbij is vooral de periode 1880-1910 van belang; toen ontstond in Katwijk een artistieke kolonie die kunstenaars uit binnen- en buitenland aantrok. Jan Toorop, die enkele jaren in Katwijk woonde, speelde een prominente rol binnen die kunstenaarsgemeenschap. Daarom steunde de Vereniging Rembrandt het Katwijks Museum in 2006 bij de aankoop van een Katwijkse tekening van Jan Toorop.