Afbeelding

column: Disclaimer

Column


Let op: de volgende tekst kan voor degenen die zich aangesproken voelen … eh, nou ja, diegenen die zich aangesproken voelen, kunnen zich dus aangesproken voelen.

Bovenstaande heet een disclaimer en u bent het vast wel eens tegengekomen. In uitgaansgelegenheden bijvoorbeeld, waarbij de directie stelt niet aansprakelijk te zijn voor diefstal. Daar blijft het de komende tijd niet bij.

In navolging op de protesten tegen discriminatie en racisme, werd vorige week onder meer bekend, dat de BBC en Netflix een aflevering van de Engelse komedie Fawlty Towers van hun streamingsdiensten hadden gehaald vanwege mogelijke racistische inhoud. Het gaat om de – voor een zekere generatie – iconische aflevering ‘Don’t mention the war’, waarbij hoofdrolspeler John Cleese door een hersenschudding een Duits gezin dat in zijn hotel Fawlty Towers logeert, tot tranen brengt vanwege verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog. En daarbij een geweldige imitatie van een zekere Adolf Hitler ten beste geeft. 

Maar daar had het besluit van de BBC niet mee te maken. Het ging om uitspraken van de majoor, een vaste hotelgast.

John Cleese reageerde door te stellen, dat de bewuste aflevering niet gezien moet worden als bevestiging van racistisch gedrag, maar juist als kritiek daarop. ‘We stonden niet achter de ideeën van de majoor, maar maakten ze juist belachelijk. Als mensen te stom zijn om dat in te zien, kan ik daar niet veel meer over zeggen.’ 

Ik ben tegen discriminatie en racisme, maar of het verwijderen van films en series nou de manier is om daarover de discussie aan te gaan, waag ik te betwijfelen. Want als satire en komedie gelijk worden gesteld met racisme en discriminatie, dan kunnen heel veel theaters de deuren wel gesloten houden, cabaretiers stoppen met hun werk en schrijvers hun pen neerleggen.

Dat er meer aandacht komt voor onderbelichte zaken in de geschiedenis is uiteraard prima, maar laten we de geschiedenis niet totaal gaan herschrijven in een verwoede poging om die geschiedenis aan te passen aan de hand van huidige maatstaven en daarbij allerlei zaken uit de ‘oude’ geschiedenis te weren, omdat het niet meer zou passen bij huidige maatstaven.

Dan ben je bezig met censuur en in het verlengde daarvan de vrijheid van meningsuiting.

Afgelopen weekend keerde de BBC na vele verontwaardigde reacties terug op haar beslissing. ‘Don’t mention the war’ zal weer te zien zijn, maar dan met een disclaimer, dat die aflevering ‘potentieel aanstootgevende inhoud en taal’ bevat.

Eigenlijk een soort kijkwijzer dus. Die we binnenkort overal kunnen verwachten. Niet alleen op tv en internet, maar ook in boeken en kranten, op beelden en straatnaambordjes, in het onderwijs, in musea, in theaters en in muziek. Tja, waar niet eigenlijk?

Om enige uniformiteit in die disclaimers te krijgen, stel ik de volgende tekst voor: degenen die zich aangesproken voelen, kunnen zich mogelijk aangesproken voelen. Op datgene waarop zij zich aangesproken voelen.


criticaster@katwijkschepost.nl

Uit de krant