Bijna Verdwenen: Tuindersgebied De Horn

Aangedrukt tegen het Oegstgeester Kanaal ligt in Rijnsburg het tuinbouwgebied De Horn. Beter gezegd: lag een tuinbouwgebied, want het is bijna verdwenen om plaats te maken voor een woonwijk. De tuinderswoningen en de kassen hebben plaats gemaakt voor de eerste nieuwbouwwoningen en bouwkranen.

Door Leo Roosjen

De Horn was een bijzonder gebied. Vroeger doornsneden door het riviertje de Vliet. Een water, dat destijds deels de natuurlijke gemeentegrens vormde tussen Rijnsburg en Oegstgeest. In het verleden werd vaak gekozen voor dit soort natuurlijke grenzen. In die tijd de waren de gronden waar nu de Flora op ligt gemeente Oegstgeest. Rijnsburg was naar de mening van de Provincie Zuid-Holland te klein voor een financieel zelfstandige gemeente. Haar oppervlakte was in de jaren zestig van de vorige eeuw maar 600 hectare. Het oppervlak van een gemeente was bepalend voor de uitkering uit het gemeentefonds. Een van de belangrijkste inkomsten voor een gemeente. Daarom werd besloten tot een grenscorrectie ten koste van het grondgebied van aangrenzende gemeenten. Hierdoor groeide Rijnsburg groter. De Horn kwam helemaal op Rijnsburgs grondgebied te liggen. Aan het Moleneind op De Horn stond tot 1935 korenmolen 'De Vlinder'. De bijbehorende huizen lagen echter nog steeds op Oegstgeester grondgebied.

Veel grond, weinig huizen

Verwacht nu niet, dat het Rijnsburg financieel voor de wind bleef gaan. Enige tijd later veranderde de grondslag voor uitkeringen van het gemeentefonds. Het inwoneraantal werd bepalend. Rijnsburg had nu wel meer grond, maar dit werd voor het grootste gedeelte in beslag genomen door tuinbouwbedrijven. Rijnsburg beschikte over relatief weinig huizen en daardoor weinig inwoners… Bouwplannen op De Horn zijn al oud. Op een gemeentekaart van Rijnsburg uit 1924 is al een woonwijk ingetekend. Door allerlei omstandigheden is tot voor kort van uitvoering van bouw op De Horn afgezien. Pas nu wordt hieraan uitvoering gegeven. Volgens de plannenmakers een prachtwijk met veel groen, water en een park. Dit park, het Merovechpark, komt te liggen op een archeologisch monument: een Merovingisch grafveld, dat ontstond in de periode 560-725. Uit die tijd zijn hier een gesp en een kralenketting gevonden. Facetten, die in de aanleg van het park terugkomen. Op dit grafveld komt een extra grondpakket, opdat de ondergrond niet beroerd kan worden. Hierdoor blijven de archeologische waarden ongestoord in de grond bewaard.

Parkeren problematisch

Door al die onzekerheden over de start van nieuwbouw op De Horn werd in de negentiger jaren van de vorige eeuw aan de Collegiantenstraat een 'tijdelijke' parkeerplaats aangelegd. Een veel gebruikte parkeervoorziening voor de buurt, die gaat verdwijnen. Kijkend naar de parkeernormen bij alle bepaalde nieuwbouwplannen in De Horn en omgeving, kan nu al voorspeld worden, dat parkeren in deze omgeving problematisch gaat worden. De parkeernormen van de uit te voeren bouwplannen in de buurt van De Horn en omgeving variëren van een auto per te bouwen levensloopbestendige woning tot 1,8 bij de overige woningen. Velen vrezen parkeeroverlast in de prachtwijk en omgeving. Aan de molen herinnert voor de meesten alleen nog de straatnaam Moleneind. De voor dit tuinbouwgebied karakteristieke kassen en bedrijfsgebouwen zijn nu ook bijna verdwenen. Wat nog rest zijn de foto's en oude kaarten bij het Genootschap Oud Rijnsburg.

Karakteristiek gebied met interessante geschiedenis

Soms is het best beangstigend hoe snel alles in Katwijk versteend. Kennelijk een niet om te keren proces, want iedereen wil wonen en juist onze Randstad en ons Katwijk in het bijzonder, is erg in trek. Wel jammer, want kijkend naar die oude beelden was het wel een gebied met karakter en een interessante geschiedenis

Foto's

Kassen in het voormalige tuindersgebied De Horn. 

Kwekerij in De Horn. 

Het huidige parkeerterrein aan de Collegiantenstraat voor bewoners uit de buurt. 

Gesp uit het Merovingische tijdperk (481-751 na Chr.), gevonden in het voormalige Rijnsburgse tuindersgebied De Horn.

Korenmolen 'De Vlinder' aan het Moleneind.

Illustraties

Kaart van Rijnsburg uit 1627.

Detail uit kaart van Rijnsburg uit 1924, waarop in het gebied De Horn al woningen waren ingetekend.

Het stedenbouwkundig plan voor De Horn.

Foto's en illustraties: Genootschap Oud Rijnsburg, Leo Roosjen, Gemeente Katwijk.